Cykoria w kuchni i ziołowej apteczce – zastosowania i przepisy
22 maja 2025
W dawniej kuchni cykoria często gościła na stołach, chrupiące gorzkawe listki urozmaicały wiosenno-letnie sałatki. We tradycyjnych kuchniach wszystkich kultur nigdy nie brakowało goryczek. Nowoczesne diety skupione na składnikach odżywczych i liczeniu kalorii są ich praktycznie pozbawione.
Nie twierdzę, by zmuszać się do zjedzenia pełnej miski cykorii, ale warto postrzec gorzki smak w innym świetle. Z doświadczenia wiem, że wiele problemów zdrowotnych jest skutkiem braku balansu smaków. Większość dolegliwości trawiennych, które leczymy gorzkimi ziołami to faktycznie niedobór gorzkiego smaku.
Odmiany cykorii
Cykoria jest wieloletnią rośliną zielną z rodziny astrowatych, pochodzi z basenu Morza Śródziemnego. Wypuszcza zgrubiałe korzenie palowe, mocno rozgałęziające łodygi mogą sięgać do 1 metra. Liście o różnych kształtach, przeważnie
Liście zwykle lancetowate, na długich szypułkach, usychają po okresie kwitnienia trwającym od później wiosny do października. Języczkowate kwiaty przybierają barwy od białego, jasnego błękitu do niebieskiego. W czasie kwitnienia łodygi drewnieją, stają się twarde, łykowate.
Cykoria wybiera miejsca trawiaste, osiedla się na ugorach, poboczach dróg. Dawniej niemal w całej Europie uprawiano w przydomowych ogródkach. Młody listki przed kwitnieniem zjadano na surowo w sałatkach lub duszone z warzywami.
W moim regionie powszechnie występują trzy odmiany: cykoria podróżnik (Najwięcej goryczek i najsilniejsze działanie ma cykoria podróżnik, endywia jest delikatniejsza. ), dzika endywia (C. endivia) i zwyczajna -la catalogna, Ostatnią tradycyjnie podaje się na koniec posiłku (subbra taulado) do z koprem włoskim selerem, by odświeżyć jamę ustną i wspomóc trawienie.
W tradycyjnym zielarstwie
Historia stosowania cykorii sięga starożytności. Egipcjanie uprawiali do celów kulinarnych oraz dla poprawy apetytu, trawienia i na nerwy. Pod różnymi postaciami spożywali korzenie aby oczyścić krew i drogi żółciowe. Galen ochrzcił roślinę „przyjacielem wątroby”. W całej Europie wywary z korzenia uważano za tonik oczyszczający krew, wątrobę i nerki. Stosowano na kwaśny żołądek, gorączkę, żółtaczkę, przy szybkim pulsie i dla poprawy trawienia.
Wykorzystywano wszystkie odmiany o podobnych właściwościach. Najwięcej goryczek i najsilniejsze działanie ma cykoria podróżnik, endywia jest delikatniejsza. Nicholas Culpeper opisywał cykorię podróżnik jako „bardziej suchą i mniej zimną niż endywia, otwierającą”, a garść liści lub korzeni ugotowanych w winie lub wodzie napędza choleryczny i flegmatyczny humor”. Zalecał na „bolące, zapalne oczy”.
Profil energetyczny
Smak: gorzki, lekko słodki, kwiaty słodko-gorzkie, liście cierpkie z mocną goryczką
Energetyka: korzeń rozgrzewa, pozostałe części chłodzą,
Tkanki: wątroba, śledziona, pęcherz moczowy
Działanie: odprowadza gorąco i toksyczną wilgoć z wątroby, rozprasza ciepło i stagnację w przewodzie pokarmowym.
Cykoria podróżnik wzmacnia żołądek, woreczek żółciowy, reguluje trawienie, stymuluje oddawanie moczu i redukuje obrzęki. Główne zastosowania: żółtaczka, kamienie żółciowe, zaparcia, dna moczanowa, powiększenie wątroby, bóle głowy, kołatanie serca, pasożyty jelitowe.
Każda odmiana jest tonikiem trawiennym, regulującym pracę śledziony. Ogólnie stymuluje trawienie, tonizuje śledzionę i podnosi poziom energii. Ajurweda wykorzystuje w zaburzeniach trawienia, bólach głowy, bezsenności, gorączce, osłabieniu mięśnia sercowego i niedoborach energetycznych.
Co mówi nauka ?
Cykoria zawiera niewiele kalorii, jednocześnie jest bogata w składniki odżywcze. Zawiera około 40% inuliny o działaniu probiotycznym, kumarynę, laktony, flawonoidy, goryczki. Pomaga odbudowywać florę bakteryjną jelit i ułatwia przyswajanie, szczególnie żelaza, cynku i magnezu. Jest jednym z lepszych źródeł kwasu foliowego, niezbędnego do tworzenia czerwonych krwinek i syntezy DNA.
Działanie: przeciwzapalne, moczopędne, lekko przeczyszczające, przeciwgorączkowe, detoksykujące, tonizujące wątrobę, uspokajające. Usuwa zastój płynów z tkanek, przyspiesza spalanie tłuszczu, wspomaga kuracje odchudzające.
- Kontroluje poziom cukru i pobudza przemianę materii.
- Stymuluje apetyt i wydzielanie skoków trawiennych
- Uspakaja układ nerwowy i serce, poprawia pamięć, wzmacnia stawy i kości.
- Korzystnie wpływa na pracę trzustki, reguluje wydzielanie insuliny.
- Oczyszcza z toksyn wątrobę i nerki, chroni miąższ wątroby, zapobiega tworzeniu kamieni żółciowych.
Cykoria w kuchni
Całe wieki wykorzystywano kulinarnie wszystkie części rośliny: liście, kwiaty i korzeń. Ulubionym daniem Pitagorasa było puree z bobu i cykorii doprawione oliwą z oliwek. Horacy pisał ” Codziennie spożywam oliwki, zajadam się cykorią i lekkimi malwami”.
Prażony korzeń ma bogaty, ziemisty aromat z orzechową nutką przypominający kawę. Dawniej przyrządzano z niego gorzki napój. W niektórych włoskich barach do dziś podaje się kawę z cykorią, owa tradycja pozostała z czasów wojny. Przy brakach zaopatrzeniowych barmani znaleźli sposób: przyrządzali kawę z cykorii, o identycznym zabarwieniu, specyficznym smaku i aromacie. Nie zawiera kofeiny, ale pobudza i energetyzuje.
Młode listki przed kwitnieniem, później kwiaty warto dodawać do sałatek. Można dodawać do zup i dusić z warzywami. Starsze listki zazwyczaj krótko gotuje się we wrzątku, odcedza, doprawia octem winnym i oliwą z oliwek. Taka przystawka poprawi trawienie, dostarczy wapnia, fosforu i witaminy A.
Zaburzenia metaboliczne
Korzeń cykorii jest idealny dla diabetyków, osób otyłych, z insulinopornością. Należy go dobrze namoczyć, aby nieco złagodzić gorzkawy smak, stosować jako dodatek do posiłków. Działanie wzmocni picie 2 razy dziennie herbatki z kwiatów i łodyg.
Nadmierny apetyt
Wymieszać w równych ilościach rozdrobniony korzeń cykorii z nasionami kopru włoskiego. Łyżkę mieszanki parzyć kwadrans pod przykryciem w szklance wrzątku, można dosłodzić miodem. Po przecedzeniu bardzo powoli pije się, dokładnie „przeżuwając” każdy łyk napoju. Organizm zostanie nasycony dużą porcją energii, nie będzie wysyłał fałszywych sygnałów głodu.
Więcej przepisów z cykorii podróżnik TUTAJ
The post Cykoria w kuchni i ziołowej apteczce – zastosowania i przepisy appeared first on Sekrety-zdrowia.org.
czytaj cały artykuł...