Newsy24 Bez Cenzury

Kalendarium historyczne: rocznica elekcji Jana Sobieskiego na króla Polski. Jego zwycięstwo nie było łatwe, gdyż nie wszyscy widzieli tego magnata na tronie.

Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się okolicznościom towarzyszącym objęciu przez niego władzy w Rzeczpospolitej.

Po wyborze na króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego Jan Sobieski przeszedł do opozycji, tworząc frakcję malkontentów. Demokratyczne walki stronnictw spowodowały, że kraj był całkowicie nieprzygotowany do obrony w chwili najazdu tureckiego w 1672 roku. Szczupłe i zdemoralizowane siły Sobieskiego były zdolne jedynie do przeciwstawienia się pomniejszym najazdom tatarskim.

Haniebny traktat w Buczaczu na chwilę zjednoczył walczące frakcje. Dzięki temu uchwalono podatki na armię, która pod dowództwem Sobieskiego zadała Turkom sromotną klęskę pod Chocimiem, w dniu 11 listopada 1673 roku. Dzień wcześniej zmarł król Wiśniowiecki.

Sława, jaką zdobył Sobieski dzięki zwycięstwu pod Chocimiem, spowodowała, że podczas elekcji z 1674 roku szlachta obrała go na króla Polski. Do wyborczej batalii stanęli m.in. car Aleksy Romanow, książę Karol V Lotaryński oraz książę Jerzy Oldenburg z Danii. Właściwa elekcja rozpoczęła się w sobotę 19 maja 1674 roku.

Następnego dnia, jak zawsze w niedziele, przerwano procedury, uczestniczono w mszach, ale także prowadzono zakulisowe negocjacje, podczas któych wypłacano opornym łapówki (np. sprawę Sobieskiego popierali Francuzi). W poniedziałek 21 maja, po zliczeniu głosów zawołano Vivat Joannes Rex.

Nowy władca zwlekał z koronacją, która odbyła się dopiero w 1676 roku, gdyż sprawy wojny przedłożył nad mniej ważne z jego punktu widzenia, kwestie formalne. Dążył do odbicia utraconych traktatem buczackim ziem i niemal mu się to udało, jednak zdrada hetmana litewskiego Michała Paca, który wycofał litewskie wojska w kluczowym momencie kampanii, doprowadziła do przedłużenia niekorzystnego status quo na kresach.

Jeszcze w 1674 roku do wojny z Turcją przystąpiła Rosja. Ułatwiło to Polakom ofensywę na Ukrainie, jednak ostatecznie zakończyła się ona fiaskiem, głównie ze względu na notoryczne działania Paca, który dwoił się i troił, aby przypadkiem nie odniesiono zwycięstwa. Mimo to, w 1676 roku Sobieski pokonał wojska sułtańskie w bitwie pod Żurawnem oraz zawarł rozejm, na mocy którego Polska odzyskała około 1/3 utraconego w 1672 roku terytorium.

Niestety, na dalsze kampanie nie zgadzała się szlachta, niechętna nowym podatkom.

Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.

Artykuł Kalendarium historyczne: 21 maja 1674 – elekcja Jana III Sobieskiego pochodzi z serwisu Magna Polonia.