Newsy24 Bez Cenzury

Lysimachia vulgaris to roślina wieloletnia występująca pospolicie na wilgotnych glebach: w rowach, nad brzegami wód, w bagiennych lasach, zaroślach. Lubi półcień i stanowiska średnio nasłonecznione.

Wyrasta do wysokości 60-100 cm. Proste, rowkowane, owłosione łodygi w górnych partiach się rozgałęziają. Liście lancetowate, nagie z falistym brzegiem. Złocistożółte kwiaty zebrane w wiechy na końcach łodyg i w kątach liści. Płatki i działki kielicha obrzeżone na czerwono.

Tojeść pospolita kwitnie od maja do sierpnia. Surowcem zielarskim jest ziele.

Tojeść rozesłana zwyczajowo zwana pieniążkiem to niewielka, przyziemna roślina okrywowa. Tworzy na ziemi niskie kobierce do wysokości kilku centymetrów. Delikatne, czterokanciaste łodygi są gęsto ulistnione. Płożące pędy wyrastają do 60 cm. Liście okrągławe na krótkich ogonkach czerwonawo kropkowane.

Nieduże cytrynowo żółte kwiaty z czerwonymi wewnątrz słupkami. Lubi wilgotne gleby, występuje na brzegami wód, w mokradłach, zaroślach, olszynach, podmokłych łąkach. Chętnie sadzona dla ozdoby przy oczkach wodnych.

W tradycyjnym zielarstwie

W czasach Pliniusza tojeść stosowano do tamowania wszelkiego rodzaju krwawień: z nosa, ust, ran ciętych i szarpanych. Młode liście owijano wokół zranionych miejsc, natychmiast hamowały krwawienie. Stare zielniki piszą „wyjątkowo dobra na rany zielone” czyli ropiejące lub z tzw. włóknikiem.

Ze zmiażdżonych liści i części naziemnych sporządzano papkę do okładów na bolące kolana, stawy i mięśnie, ukąszenia węży i owadów.  Sporządzano mikstury na owrzodzenia, liszaje, ropnie i różnego rodzaju dolegliwości skórne. Napary stosowano przy uporczywych biegunkach, krwawieniach wewnętrznych, kamicy moczowej, żółciowej, do płukania jamy ustnej i gardła.

Tojeść jest dobra na oczy, niektórzy zielarze twierdzą, że lepsza od świetlika. Nicholas Culpeper pisał: „Ziele ma pewną szczególną zaletę, jest lekarstwem na rany, uderzenia w oczy i ślepotę, działa tak by krystaliczne płyny nie zostały zniszczone ani uszkodzone. Oczyszcza oczy z kurzu i innych cząstek, zachowuje wzrok”

Profil energetyczny
Smak: słodki, słony, cierpki
Energetyka: chłodzi, osusza
Tkanki: wątroba, pęcherzyk żółciowy, nerki, pęcherz moczowy
Działanie: usuwa wilgotne gorąco, złogi, kamienie, napina luźne tkanki, wspomaga wydalanie moczu, oczyszcza z toksycznych trucizn

Tojeść ma słodkawy smak z orzechową nutką, można ją spożywać na surowo i gotować.  Dawniej w okresach głodu, na przednówku z młodych pędów robiono barszcze, polewki, stąd nazwa to-jeść. Z kolei zwyczajowa nazwa francowate ziele nawiązuje do choroby dworskiej (syfilisu), w leczeniu której obok innych ziół była powszechnie stosowana

TCM stosuje dla usuwania wilgotnego gorąca z wątroby, okrężnicy i dróg moczowych. Przy bolesnym „kapaniu” moczu, kamieniach w przewodach żółciowych i moczowych, żółtaczce. Zewnętrznie na ropnie, czyraki, wrzody, wypryski, trądzik, rany, toksyczne obrzęki, siniaki i ukąszenia.

Co mówi nauka

Tojeść jest bogata w olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, sterole, fenole, flawony, saponiny, cyjanidynę. Działanie: antyoksydacyjne, ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, moczopędne, żółciopędne, gojące, przeciwbólowe, hamujące krwawienie.

Działanie ściągające pomaga napinać rozluźnione tkanki, błony śluzowe przewodu pokarmowego, dróg moczowych, skóry. Skutecznie pomaga przy zespole jelita drażliwego z przewagą biegunek. [1]. Wspomaga wydzielanie soków trawiennych i wchłanianie składników odżywczych.

Przepisy zielarskie

Ususzone wiechy tojeści są znakomite do okadzania. Wydzielają ostry dym, który natychmiast odstrasza muchy, komary, owady, oczyszcza powietrze z toksyn, zarazków. Roślina jest  bogata w saponiny, znakomita do domowych mydeł, szamponów, żeli pod prysznic i do higieny intymnej.

Napar
Łyżkę ziela zalewa się szklanką wrzątku, zaparza kwadrans. Pije się małymi łykami rozłożone na kilka cały dzień. Zewnętrznie stosuje się do obmywania ran, z szałwią do płukanek jamy ustnej, gardła.

Na rany, owrzodzenia, plamy skórne, blizny, strupy, siniaki, wypryski, stany zapalne skóry, łuszczycę stosowano mazidła z zielem gotowanym z masłem i cukrem.

Maść, krem z tojeści

Rozdrobnione ziele zalać oliwką z oliwek, macerować 2-3 tygodnie. Przecedzić, przelać do garnka, dodać wosku pszczelego i podgrzewać do całkowitego rozpuszczenia. Po przestygnięciu przelać do słoiczków.
Regeneruje, napina i uelastycznia skórę, spłyca zmarszczki. Pomaga na rany, podrażnienia skóry, ukąszenia owadów, trądzik, łuszczycę AZS.  Łącząc z innymi ziołami będzie skuteczniej działać. Można dodać żywokost, krwawnicę, krwawnik, wiązówkę, dziurawiec, ogórecznik, nagietek.

Mazidło

Świeże ziele posiekać, zalać niewielką ilością wrzątku. Można dodać łagodzącą rumianek, nagietek, krwawnicę. Po kwadransie przecedzić, wymieszać z mąką ziemniaczaną na papkę. Nałożyć na podrażnione bolesne miejsca. Ze świetlikiem można robić kompresy na oczy.

Jako maseczka na twarz uelastyczni skórę, złagodzi cienie pod oczami i popękane naczynka. Maska na blond włosy wzmocni je i rozjaśni. Nie stosować na ciemne, z tojeści pozyskuje się barwnik do rozjaśniania włosów.