Rola prewencji i edukacji w zapobieganiu chorobom w erze sztucznej inteligencji. Rozmowa z dr Dariuszem Nasiekiem
14 lutego 2025
„Najważniejszą zasadą medycyny jest nauczyć ludzi, jak nie zachorować”. To słowa Hipokratesa, wypowiedziane wieki temu, nabrały nowego znaczenia w dobie rewolucji technologicznej.
W jaki sposób możemy się odwołać do sztucznej inteligencji o pomoc, jeśli chodzi o medycynę?
Prewencja i edukacja od wieków stanowią podstawę dbałości o zdrowie. Historia medycyny pokazuje, że zapobieganie chorobom jest często bardziej skuteczne i ekonomiczne, niż ich leczenie. Współczesny świat, w którym technologia, w tym sztuczna inteligencja, odgrywa kluczową rolę w naszym życiu, daje nam nowe narzędzia do realizacji tych starych zasad. Dostęp do informacji to jedno, ale korzystanie z niej w praktyczny i konstruktywny sposób to zupełnie inna sprawa. Człowiek jest istotą emocjonalną, często podejmującą decyzje oparte na chwilowych pragnieniach czy potrzebach. Nawet mając świadomość, że pewne zachowania są szkodliwe, łatwo jest ulec pokusie. Sztuczna inteligencja może przyczynić się do rozszerzenia prewencji i edukacji w wielu obszarach. Może pomóc w analizie ogromnych zbiorów danych dotyczących zdrowia, identyfikując czynniki ryzyka, którewcześniej byłyby niezauważone. Aplikacje oparte na sztucznej inteligencji mogą dostarczaćspersonalizowanych porad dotyczących stylu życia, żywienia i aktywności fizycznej, a także monitorowaćnasze postępy i dostosowywać się do naszych indywidualnych potrzeb.
Jednak zastanawiające jest to, że pomimo ogromnej ilości dostępnych informacji i narzędzi wspierających zdrowy styl życia, wiele osób podejmuje decyzje szkodliwe dla zdrowia. Dlaczego tak się dzieje?
Nie jest to kwestia naiwności, głupoty czy ignorancji w tradycyjnym rozumieniu tych słów. Ludzie są istotami skomplikowanymi, a ich decyzje są kształtowane przez szereg czynników, takich jak kultura, środowisko, genetyka i osobista historia. Często krótkoterminowe przyjemności czy ulgi (np. palenie papierosów, spożywanie alkoholu czy nadmierne jedzenie) są silniejsze niż długoterminowe korzyści zdrowotne. Ponadto presja społeczna, reklamy i nawyki mogą również wpływać na nasze wybory. Sztuczna inteligencja może pomóc w przełamywaniu tych barier, dostarczając edukacji w sposób bardziej dostosowany do indywidualnych potrzeb. Może pomóc w identyfikacji i zrozumieniu naszych własnych schematów zachowań, a także dostarczać motywację i wsparcie w chwilach słabości.
Jednym słowem profilaktyka i jeszcze raz profilaktyka.
Tak, profilaktyka jest kluczową kwestią dla przyszłości zdrowia społeczeństwa!Po pierwsze, skoncentrowanie się na profilaktyce ma potencjał zmniejszenia obciążenia systemu opieki zdrowotnej. Leczenie chorób wymaga znacznych zasobów finansowych, infrastruktury i personelu medycznego. Jeśli większość tych zasobów zostanie przesunięta na działania profilaktyczne, unikamysytuacji, w której istnieje potrzeba leczenia wielu chorób, którym można zapobiec.
Po drugie, profilaktyka może przynieść korzyści zarówno indywidualnie, jak i społecznie. Osoby, które angażują się w pro-aktywną opiekę nad swoim zdrowiem, mogą uniknąć wielu chorób i schorzeń, co prowadzi do poprawy jakości życia. Społecznie, zmniejszenie zachorowalności przynosi ulgę systemowi opieki zdrowotnej, a także zwiększa produktywność społeczeństwa.
Po trzecie, profilaktyka umożliwia wykrycie problemów zdrowotnych na wczesnym etapie, co zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Wcześniejsze wykrycie choroby zwiększa szanse na całkowite wyleczenie lub kontrolowanie postępu choroby, co może znacznie wpłynąć na długoterminowe zdrowie jednostek i społeczeństwa.
Po czwarte, profilaktyka ma potencjał zmniejszenia nierówności w dostępności do służby zdrowia. Obserwujemy, że osoby w pewnych grupach społecznych i ekonomicznych są bardziej świadome i aktywne w dbaniu o zdrowie. Przesunięcie nacisku na profilaktykę może pomóc w edukowaniu i mobilizowaniu wszystkich grup społecznych do podejmowania działań mających na celu poprawę zdrowia i zapobieganie chorobom.
Jakie Pana zdaniem może być praktyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji?
Oto kilka sposobów, w jaki SI może pomóc:
1. Systemy wczesnego wykrywania chorób: SI może być wykorzystywana do analizy danych medycznych, takich jak wyniki badań laboratoryjnych, obrazy medyczne i dane genetyczne, w celu identyfikacji wczesnych objawów chorób. Za pomocą uczenia maszynowego i algorytmów przetwarzających duże ilości danych, może pomóc w wykrywaniu chorób, takich jak nowotwory, choroby serca czy cukrzyca, jeszcze zanim objawy staną się widoczne dla pacjentów lub lekarzy.
2. Indywidualizacja profilaktyki: SI może pomóc w dopasowaniu indywidualnych programów profilaktycznych do potrzeb i preferencji każdej osoby. Dzięki analizie zdrowotnej historii pacjenta, stylu życia, genetyki i innych parametrów, SI może dostarczać spersonalizowane rekomendacje dotyczące zdrowia. Na przykład, SI może proponować plan żywieniowy i harmonogram aktywności fizycznej dostosowany do indywidualnych celów zdrowotnych.
3. Monitorowanie zdrowia: SI może pomóc w monitorowaniu zdrowia na bieżąco, dostarczając informacji na temat parametrów zdrowotnych, takich jak ciśnienie krwi, poziom glukozy czy aktywność fizyczna. Dzięki temu, pacjenci i opiekunowie mogą łatwo śledzić postępy i odpowiednio reagować w przypadku nieprawidłowości.
Wprowadzenie sztucznej inteligencji w system opieki zdrowotnej może znacznie usprawnić profilaktykę i edukację społeczeństwa na temat zdrowia. Jednak ważne jest, aby prawnie, etycznie i odpowiedzialnie stosować SI, aby zapewnić ochronę prywatności, bezpieczeństwo danych i równość dostępu do tych technologii dla wszystkich grup społecznych.
Artykuł Rola prewencji i edukacji w zapobieganiu chorobom w erze sztucznej inteligencji. Rozmowa z dr Dariuszem Nasiekiem pochodzi z serwisu Nowy Dziennik.
czytaj cały artykuł...